Ból kręgosłupa jest jedną z najczęściej spotykanych dolegliwości. Według danych publikowanych przez WHO i GUS, u blisko 50% mężczyzn stwierdza się dolegliwości bólowe dolnego odcinka kręgosłupa (bóle krzyża). Pozostała część dolegliwości dotyczy odcinka szyjnego i piersiowego. Odmiennie dane te kształtują się u kobiet, ponieważ aż 60% dotyczy dolnego segmentu kręgosłupa. W obydwu przypadkach, na podstawie powyższych danych, przewlekłość dolegliwości gwałtownie rosła po 50. roku życia.
Dlaczego boli?
Zbudowany z 33 kręgów w 5 odcinkach – szyjnym, piersiowym, lędźwiowym, krzyżowym i ogonowym – nie tylko stanowi oparcie dla ciała i umożliwia ruchy, ale tworzy także doskonałe rusztowanie dla stawów i więzadeł, a dzięki dyskom amortyzuje obciążenia i wstrząsy podczas chodzenia, biegania czy uprawiania sportów. Niestety, coraz mniej aktywne życie spowodowane w większości pracą biurową i wygodnictwem w znaczący sposób osłabia nasz kręgosłup, układ kostny i mięśnie, z czasem doprowadzając do przedwczesnej degeneracji elementów struktury, co zwiększa podatność na urazy i kontuzje. Kiedy pojawia się ból, może wskazywać zarówno na przejściowe przeciążenie spowodowane stresem oraz napięciem mięśni, jak i na zmiany w całej osi lub jej strukturze. W przypadku osób młodych, w wieku około 40 lat, problem zwykle dotyczy dysku (krążek międzykręgowy). “Wypadnięcie dysku” wskutek urazu czy zwyrodnień powoduje ucisk na nerwy i ostry lub przewlekły ból, a schorzenie najczęściej dokucza w odcinku lędźwiowym. Innym źródłem bólu są zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa oraz stawu biodrowo-krzyżowego.
Ból – rodzaje i przyczyny:
- bóle przeciążeniowe – wynikające z ciężkiej, codziennej pracy, z systematycznego uprawiania dyscypliny sportu lub wykonywanego zawodu – tzw. „przedwczesne zużycie materiału”,
- styl życia – długotrwała praca biurowa związana z pracą przy komputerze (brak aktywnego ruchu i osłabienie siły mięśniowej – „lenistwo”,
- wzmożone napięcie mięśniowe – bóle związane z codziennym stresem wywołującym nadmierne napięcia mięśniowe i ból uniemożliwiający podjęcie aktywności ruchowej – „błędne koło”,
- postawa ciała – wrodzona lub nabyta, np. skrzywienie kręgosłupa lub zmiany fizjologii kręgosłupa,
- ból u kobiet ciężarnych – wywołany nadmiernym, okresowym obciążeniem kręgosłupa prowadzącym do zmian fizjologicznych, np. zmiana ośrodka ciężaru ciała i zmiana w obrębie odcinka lędźwiowego kręgosłupa,
- choroba krążka międzykręgowego, tzw. dyskopatia – nadmierny ucisk krążka międzykręgowego na korzenie nerwowe wywołujący drętwienie oraz dyskomfort bólowy,
- zmiany zwyrodnieniowe – ostatnia faza choroby ostrej przechodzącej w fazę podostrą i finalnie przewlekłą,
- urazy – mechaniczne prowadzące do uszkodzenia kości kręgosłupa i destabilizacji, np. złamanie kompresyjne,
- osteoporoza – częsta u kobiet w okresie menopauzy, wywołująca dolegliwości bólowe i niekiedy nawet złamania,
- otyłość i nadwaga,
- choroby nowotworowe – charakterystyczne dla zaawansowanej fazy choroby, tzw. czynne bóle pojawiające się szczególnie w porze nocnej.
Diagnostyka i leczenie bólu kręgosłupa
Przed rozpoczęciem leczenia dolegliwości bólowych niezbędna jest właściwa diagnostyka. Celem diagnostyki jest wskazanie źródła bólu, a precyzyjne rozpoznanie pozwala na podjęcie skutecznej terapii. W Centrum Rezonansu Magnetycznego Rex Medica blisko 80% przypadków diagnozowanych jest dzięki badaniom z zastosowaniem MRI. Pozwala to na możliwość szybkiego wykrycia zmian w dyskach, w stawach kręgosłupa oraz w jego tkankach i zastosowanie odpowiedniej terapii, którą oprócz farmakoterapii, leczenia zachowawczego (fizjoterapeutycznego), leczenia małoinwazyjnego lub operacyjnego wspomaga m. in.:.
- Orthokine – w przypadku przewlekłych zespołów bólowych kręgosłupa pochodzenia przeciążeniowo-zwyrodnieniowego problem bólu pleców można przezwyciężyć biologiczną metodą z użyciem krwi pacjenta. Specjalnie przygotowana uzyskuje postać osocza, które podane blokuje reakcje zapalne i ból,
- Termolezja – innowacyjna metoda termokoagulacji czuciowych zakończeń nerwowych, czyli zwalczania przewlekłego bólu kręgosłupa z użyciem prądu elektrycznego o częstotliwości fal radiowych. Metodę stosuje się w przypadku, gdy leczenie zachowawcze nie przynosi rezultatów lub istnieją przeciwwskazania do leczenia operacyjnego.
Profilaktyka – lepiej zapobiegać niż leczyć
Leczenie bólu kręgosłupa jest złożone i długotrwałe z uwagi na późniejszą rehabilitację. Pamiętajmy jednak, że żadnego bólu nie powinno się ignorować, ponieważ zawsze sygnalizuje poważniejsze problemy. Nie warto również odkładać wizyty u lekarza, zwłaszcza kiedy ból nie mija po zastosowaniu doraźnego leczenia i sporadycznie doświadczamy braku czucia w palcach lub kończynach. W związku z tym, że nie wszystkie tego typu objawy oraz ból muszą wskazywać na kręgosłup, konsultacja specjalisty pozwoli wskazać źródło i określić ścieżkę dalszego postępowania.
Zanim jednak do tego wszystkiego zostaniesz niejako przez ból zmuszony, warto mu zapobiegać i zawczasu stosować świadomą profilaktykę pracy przy komputerze, dbać o kręgosłup, który lubi ruch, a w razie wątpliwości czy potrzeby skorzystać z kompetencji fizjoterapeuty.
Pamiętaj!
- utrzymuj prawidłową postawę i masę ciała,
- bądź aktywny fizycznie,
- zmień swój styl życia,
- śpij na średniej twardości materacu i łóżku odpowiedniej szerokości,
- nie podejmuj samodzielnego leczenia farmakologicznego i nie korzystaj z usług niewykwalifikowanych osób oraz niekonwencjonalnych metod leczenia.