Coraz więcej osób zmaga się z dolegliwościami bólowymi stawów. Paradoksalnie ich przyczyną może być zarówno zbyt mała, jak i zbyt duża intensywność ruchu. Istotą jest szybka diagnoza – szczególnie w przypadku schorzeń o charakterze zapalnym. Jak je zatem rozpoznać i gdzie udać się po pomoc?
Przyczyny dolegliwości stawowych
Ból należy traktować jak sygnał alarmowy organizmu, który domaga się od nas szczególnej uwagi na wskazane przez siebie miejsce. Ból stawów może zwiastować wiele dolegliwości, dlatego w jego kategoryzacji najważniejszy jest podział ze względu na pochodzenie. Wyróżniamy bóle stawów:
- zapalne (wywołane reakcją immunologiczną w tkankach okalających stawy),
- niezapalne (wywołane uszkodzeniem mechanicznym np. uderzeniem, kontuzją).
Bywa, że niezapalne dolegliwości znikają po kilku dniach, jednak długotrwały ból stawów zdecydowanie wymaga specjalistycznej konsultacji. Wyodrębniamy aż 99 rodzajów chorób, które taki ból może zwiastować, mowa o tzw. kategorii chorób układu kostno-stawowego i mięśniowego, które są ujęte w Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10. Przypadłości te nazywamy artropatiami. Sam ból stawów jest objawem, a w nomenklaturze medycznej często określa się go artalgią.
Dlaczego stawy bolą?
Uważna obserwacja objawów pozwala samodzielnie zdiagnozować podłoże zapalne artralgii – wówczas poza bólem występuje również obrzęk, rozgrzanie, zmniejszenie ruchomości okolicy stawu, czasem też zaczerwienienie. Podobne sygnały informują, że niezbędny jest kontakt ze specjalistą.
Ból stawów ma różne przyczyny, najczęściej powodowany jest nadmiernymi przeciążeniami podczas intensywnej aktywności fizycznej. Wielu sportowców zmaga się z artalgią, a grupą najbardziej narażoną na to schorzenie są biegacze, którzy permanentnie nadwyrężają stawy kolanowe i otaczające je struktury takie jak ścięgna, torebki stawowe czy więzadła. Symptomy bólowe często występują też u osób, którym na co dzień towarzyszy mała ilość ruchu – dotyczy to przede wszystkim osób z nadwagą.
Dolegliwości stawowe bardzo często towarzyszą też osobom starszym. W tym przypadku dominującą przyczyną bólu są przypadłości zwyrodnieniowe – efekt zaburzonych procesów odżywiania chrząstki stawowej i jej regeneracji. Oczywiście w podeszłym wieku diagnozowane są również inne schorzenia na polu reumatoidalnym, czy stany zapalne.
Pamiętać należy, że niezależnie od wieku każdy długotrwały ból stawów wymaga specjalistycznej diagnostyki. W żadnym wypadku nie powinien być ignorowany, gdyż może prowadzić do przykrych konsekwencji, czy wręcz niepełnosprawności ruchowej. Warto wspomnieć też, że niektóre stany bólowe – przede wszystkim kolan – mogą być bezpośrednio powiązane z chorobami innych części ciała, najczęściej z kręgosłupem. Co więcej, bywa że dolegliwości o charakterystyce reumatycznej są objawami boreliozy – choroby zakaźnej wywołanej patogenami przenoszonymi przez kleszcze.
Diagnostyka stawów
Mnogość chorób, których objawem może być ból stawów, bezsprzecznie podkreśla istotę wczesnej diagnostyki. Przede wszystkim, obserwując przewlekły ból, nie należy zwlekać z podjęciem interwencji. Bardzo często klasyfikacja schorzenia może odbyć się dopiero po szeregu badań – najczęściej jest to diagnostyka obrazowa, w zakres której wchodzą:
- rezonans magnetyczny,
- badanie ultrasonograficzne (USG),
- tomografia komputerowa.
We wczesnych stadiach opiniowania przyczyn artralgii, pomocne są badania laboratoryjne – podstawowa morfologia i OB. Ułatwiają one rozpoznanie chorób reumatologicznych i przede wszystkim pozwalają na stwierdzenie obecności stanu zapalnego. Zatem w oczekiwaniu na wizytę u specjalisty, warto wykonać podstawowe badania krwi i pojawić się na konsultacji z aktualnym wynikiem.
Leczenie czy łagodzenie bólu?
W przypadku dolegliwości związanych ze stawami nie zaleca się domowego leczenia, warto jest zaufać specjalistom. Samodzielnie możemy jedynie próbować zredukować intensywność bólu. Istnieją na to proste sposoby, czyli wszelkiego rodzaju maści czy kompresy – w stanach zapalnych schładzające, w dolegliwościach reumatycznych rozgrzewające.
W przypadku podejrzenia stanu zapalnego wskazane jest profilaktyczne zażycie leków z kategorii NLPZ, czyli niesteroidowych leków przeciwzapalnych dostępnych w aptekach bez recepty. Skład tych prepartów najczęściej oparty jest na ibuprofenie, który dodatkowo łagodzi dolegliwości bólowe. Popularne i dostępne są też środki na bazie paracetamolu, działają one jedynie przeciwbólowo – nie wykazują właściwości przeciwzapalnych!
W przypadku ostrego bólu stawów o pochodzeniu reumatycznym, często stosowane są doustne sterydy – te jednak muszą być przepisane przez lekarza.
Stawy lubią spokojny ruch i wodę
Dla wielu osób, które zmagają się z bólem stawów, działaniem redukującym dolegliwości jest hydroterapia. Zaczynając od prozaicznych ciepłych kąpieli, poprzez delikatne ćwiczenia rozciągające wykonywane w wodzie, aż po regularne wizyty na basenie.
Wskazana jest aktywność fizyczna, szczególnie pływanie i jazda na rowerze, są to czynności podnoszące motorykę i jednocześnie redukujące obciążenia. Zdecydowanie odradzane jest bieganie – głównie podczas dolegliwości w okolicy stawów kolanowych.
Przede wszystkim profilaktyka
Dzięki precyzyjnej diagnostyce i ogromnej wiedzy specjalistycznej, jesteśmy dziś w stanie wymienić cały staw na nowy. Medycyna czyni cuda, nawet w ekstremalnych przypadkach, jednak ogromny problem z jakim mierzymy się jako społeczeństwo to poziom ignorancji własnego zdrowia i brak profilaktyki zdrowotnej. Intensywna praca i tempo życia – to dobre argumenty za brakiem czasu, warto jednak przyjrzeć się uważnie swojej codzienności i poświęcić w niej część uwagi również dla stawów. Jeżeli uprawiamy jogging – zadbajmy o odpowiednie obuwie i rozgrzewkę, jeżeli dużo siedzimy przy komputerze – znajdźmy czas na aktywność fizyczną. Wzmacniajmy stawy od zewnątrz – ćwicząc i od wewnątrz – odpowiednią dietą.
Zapobiegajmy, by nie musieć leczyć. I pamiętajmy, że wczesna diagnostyka oraz odpowiednia profilaktyka są najważniejsze.
W Centrum Diagnostycznym Rex Medica zajmujemy się wieloma przypadkami kontuzji oraz wykonujemy takie badania jak RTG, USG czy rezonans magnetyczny. Zapraszamy do skorzystania z najnowocześniejszych technologii diagnostycznych i wyspecjalizowanych lekarzy ortopedii. A na badania rezonansem magnetycznym obu kolan oraz konsultację ortopedyczną obowiązują aktualnie promocyjne ceny.