Ból kolana, uczucie sztywności, opuchlizna po urazie lub problem z poruszaniem się to dolegliwości, które mogą mieć bardzo różne przyczyny. W diagnostyce takich problemów lekarz często zleca badanie USG kolana. Choć większość pacjentów kojarzy ultrasonografię głównie z oceną narządów wewnętrznych czy badaniem ciążowym, to w ortopedii i rehabilitacji jest to jedno z najczęściej stosowanych i niezwykle użytecznych narzędzi diagnostycznych. Co właściwie pokazuje USG kolana, jak przebiega to badanie i w jakich sytuacjach warto je wykonać?
Na czym polega USG kolana?
USG kolana to bezpieczne, nieinwazyjne i bezbolesne badanie obrazowe, które wykorzystuje fale ultradźwiękowe do oceny struktur miękkich stawu kolanowego. Podczas badania lekarz przykłada głowicę ultrasonograficzną do skóry pokrytej specjalnym żelem, dzięki czemu fale dźwiękowe mogą swobodnie przenikać przez tkanki. Odbite od nich sygnały są przetwarzane na obraz widoczny na monitorze aparatu. Nowoczesne ultrasonografy sprawiają, że lekarz może w czasie rzeczywistym obserwować struktury w obrębie stawu kolanowego i ocenić ich stan – zarówno w spoczynku, jak i podczas ruchu. Co więcej, USG jest badaniem dynamicznym, co oznacza, że można podczas niego poruszać kolanem i sprawdzać, jak zachowują się więzadła, ścięgna czy kaletki w trakcie zginania, prostowania i obciążania stawu. To właśnie ta możliwość czyni ultrasonografię jednym z najdokładniejszych i najbardziej funkcjonalnych badań w ocenie tkanek miękkich kolana.
Jakie struktury widać w badaniu?
Podczas USG lekarz może dokładnie obejrzeć większość tkanek miękkich otaczających kolano. Na ekranie ultrasonografu widoczne są mięśnie, ścięgna, więzadła, błona maziowa, kaletki maziowe oraz powierzchniowo położone fragmenty chrząstki. USG pozwala też na ocenę obecności płynu w jamie stawowej oraz zmian w tkankach po urazach. W badaniu można uwidocznić między innymi więzadło rzepki, ścięgno mięśnia czworogłowego uda, kaletki przedrzepkowe i podrzepkowe, a także pasmo biodrowo-piszczelowe. Choć samego wnętrza stawu, zwłaszcza struktur takich jak łąkotki, nie zawsze da się w pełni zobaczyć, to doświadczony lekarz może zauważyć ich pośrednie uszkodzenia, na przykład poprzez obecność wysięku, nierówności w obrębie torebki stawowej lub zmiany w zachowaniu tkanek przy ruchu.
Co można wykryć w trakcie USG kolana?
USG kolana to badanie o bardzo szerokim zastosowaniu diagnostycznym. Umożliwia wykrycie wielu nieprawidłowości, które mogą powodować ból, obrzęk czy ograniczenie ruchomości. Najczęściej wykrywane są zmiany pourazowe, takie jak naderwania ścięgien, uszkodzenia więzadeł pobocznych, krwiaki czy wysięki w stawie. USG pozwala także stwierdzić obecność torbieli, np. torbieli Bakera, które często powstają w dole podkolanowym i mogą być przyczyną dyskomfortu lub uczucia ucisku. W diagnostyce przewlekłych schorzeń, takich jak choroba zwyrodnieniowa stawów, USG pozwala zaobserwować pogrubienia błony maziowej, zwiększoną ilość płynu, a także zmiany w obrębie tkanek miękkich, które towarzyszą stanowi zapalnemu. Badanie to jest również bardzo pomocne w ocenie efektów leczenia – zarówno po zabiegach ortopedycznych, jak i po intensywnej rehabilitacji. Pozwala na bieżąco monitorować gojenie tkanek i kontrolować, czy proces regeneracji przebiega prawidłowo.
Kiedy warto wykonać USG kolana?
USG kolana warto wykonać zawsze wtedy, gdy pojawia się ból, opuchlizna, uczucie niestabilności lub trzaski w stawie. To pierwsze badanie, które może pomóc lekarzowi ustalić, czy źródłem problemu jest przeciążenie, uraz czy stan zapalny. Często wykonuje się je również profilaktycznie u osób aktywnie uprawiających sport, które są narażone na mikrourazy i przeciążenia tkanek. Badanie jest też szczególnie polecane po urazach – upadkach, skręceniach, uderzeniach lub nagłych przeciążeniach. Pozwala szybko ocenić, czy doszło do uszkodzenia więzadeł lub ścięgien, a także określić stopień ewentualnego obrzęku. USG wykonuje się również w diagnostyce bólów o niejasnej przyczynie, gdy np. wyniki badań RTG są prawidłowe, a pacjent wciąż odczuwa dolegliwości.
Znaczenie badania
USG kolana to jedno z najważniejszych i najbardziej uniwersalnych badań w diagnostyce dolegliwości stawu kolanowego. Umożliwia ocenę struktur miękkich, wykrycie urazów, wysięków, stanów zapalnych czy torbieli, a także monitorowanie procesu leczenia. Jest badaniem szybkim, bezpiecznym i dostępnym praktycznie od ręki, dlatego stanowi podstawowy element diagnostyki ortopedycznej i rehabilitacyjnej. Jeśli odczuwasz ból, obrzęk lub dyskomfort w kolanie, nie warto zwlekać. Wczesne wykonanie USG pozwala wykryć zmiany na wczesnym etapie i zapobiec rozwojowi poważniejszych schorzeń. Wizyta w centrum medycznym i dokładna diagnostyka to pierwszy krok do sprawnego i bezbolesnego ruchu każdego dnia.