Z sezonu wakacyjnego i letniej przerwy korzystają nie tylko dzieci i młodzież. Czas urlopów sprawia, że częściej i chętniej podejmujemy aktywność sportową, do czego zachęcają nas ośrodki wypoczynkowe, oferty biur podróży czy lokalne atrakcje w wybranych destynacjach. Niestety ze statystyk wynika, że większość osób, która przez niemal cały rok prowadzi siedzący tryb życia, jest zwykle nieprzygotowana do fizycznego wysiłku, narażając się przez to na urazy stawów i mięśni.
Urlop – na co uważać?
Urlop na świeżym powietrzu to nie tylko piękna plaża, piasek i leżak. Osoby chcące nadrobić czas spędzony w biurze, często nierozważnie podejmują wyzwania związane ze wszelką aktywnością, co niestety może skończyć się kontuzją zarówno podczas niewinnej gry w siatkówkę plażową, pływania w jeziorze czy trekkingu.
- Skręcenie
Podczas szybkich marszów górskimi trasami, biegania bez przygotowania czy w trakcie długiego trekkingu najczęściej dochodzi do przeróżnych kontuzji. Czasem wystarczy źle dobrane obuwie lub złe postawienie stopy. Dla niewytrenowanych nóg, a zwłaszcza stóp, jest to najczęstsza przyczyna naciągnięcia torebki stawowej i więzadeł, czyli potocznie zwanego skręcenia. Dotyczy głównie stawu skokowego i objawia się silnym bólem, jaki nasila się podczas chodzenia. Jeżeli nasilenie bólu zmniejszy się po chwili, wówczas jest szansa, że to tylko naciągnięcie więzadeł, jednak kiedy opuchlizna się powiększa, ból narasta i pojawia się krwiak, oznacza to, że mogło dojść do poważniejszego urazu – rozerwania torebki stawowej (skręcenie II stopnia) lub rozerwania więzadeł (skręcenie II stopnia). Taką kostkę natychmiast trzeba unieruchomić i skonsultować z lekarzem tym bardziej, jeśli objawy nie ustąpią w ciągu 3 pierwszych dni – wyjaśniają ortopedzi Rex Medica. Jeśli po kontuzji nie możemy odpowiednio schłodzić obolałego i opuchniętego stawu, należy owinąć go bandażem elastycznym i ograniczyć jakikolwiek ruch.
- Przeciążenie ścięgna Achillesa lub ścięgna strzałkowego
Wystarczy długi spacer po zróżnicowanym terenie, aby mieć problem z powrotem do hotelu. Jeśli do tego dobierzemy klasyczne sneakersy zamiast profesjonalnego obuwia, możemy być niemal pewni, że następnego dnia będzie nam potrzebna pomoc specjalisty. Nadwyrężenie ścięgna strzałkowego to rzadsza kontuzja od przeciążeń ścięgna Achillesa, co sprawia, że nie jesteśmy na nią przygotowani, a przez to zupełnie bezradni, gdy do niej dojdzie. Przy tego typu kontuzji ból wznosi się od śródstopia wzdłuż zewnętrznej strony golenia, natomiast przy urazie ścięgna Achillesa, ból wraz z obrzękiem pojawia się w okolicy kostki. Niestety tak zwykle kończy się ruch bez rozgrzewki.
Pomocne wtedy są zimne okłady i niesterydowe maści. Jeśli jednak ścięgno zostało naderwane wskutek np. uderzenia, wizyta u specjalisty jest konieczna, gdyż taka kontuzja po zdiagnozowaniu jej rozległości, zwykle wymaga leczenia operacyjnego. W przypadku ścięgna strzałkowego nieoceniona jest sól ciechocińska rozpuszczona w ciepłej wodzie, w której należy moczyć chorą nogę, zanurzając co najmniej do kolana i profilaktyczne ćwiczenia, wykonywane regularnie, które chronią przed nawrotem bólu.
- Stłuczenia (siniaki)
Stłuczenia to najczęściej występujący uraz podczas wakacji. Niegroźne obrażenie stawu spowodowane upadkiem lub uderzeniem o twardą powierzchnię jest przyczyną bólu i pojawienia się siniaków wskutek uszkodzenia podskórnych naczyń i wysięku krwi do tkanek. Wskazane są wtedy zimne okłady lub opatrunek z żelem, które zmniejszą obrzęk i złagodzą ból. Zaleca się również unieruchomić stłuczony staw, a po ustąpieniu obrzęku, regenerację uszkodzonych tkanek może wspomóc stosowanie ciepłych okładów.
Urazy – jak się zabezpieczyć przed podróżą i jak reagować?
Przypominamy naczelne zasady pierwszej pomocy przy kontuzji, których powinniśmy przestrzegać we właściwej kolejności, aby zmniejszyć skutki urazu takie jak ból czy obrzęk oraz przyspieszyć regenerację uszkodzonych tkanek: R.I.C.E – odpoczynek (Rest), schłodzenie (Ice), ucisk (Compression), uniesienie (Elevation).
- Ogranicz ruch przez 2 dni po urazie. Nie możesz tego zrobić w związku z aktywnym wypoczynkiem i brakiem bazy sanitarnej? Unieruchom uszkodzone miejsce w miarę możliwości.
- Zastosuj chłodzący opatrunek. Zimne okłady zmniejszają obrzęk. Lód, którego nie powinno się przykładać bezpośrednio do skóry, zastąpią żele chłodzące z mentolem, spraye lub sztuczny lód w aerozolu, który powinniśmy mieć ze sobą w apteczce wraz ze środkami przeciwbólowymi, które również mogą pomóc uśmierzyć ból.
- Ważny ucisk. Bandaż elastyczny lub opaska elastyczna pomagają zmniejszyć obrzęk – warto je zawsze mieć w podręcznej apteczce.
- Unieś kończynę. Jeśli uraz nie powoduje bólu, należy unieść uszkodzoną kończynę, co pomoże w zmniejszeniu obrzęku.
Nie zapomnij o rozgrzewce!
Jak tłumaczą specjaliści Rex Medica, podstawowe błędy treningowe lub te związane z nagle rozpoczętą w trakcie wakacji aktywnością, wynikają z braku bądź źle wykonanej rozgrzewki, zbyt dużego obciążenia w trakcie ćwiczeń bądź nieprawidłowego rozciągania mięśni. Dlatego w każdej dyscyplinie niezbędne jest odpowiednie przygotowanie organizmu do wysiłku. Rozgrzewka poprawia krążenie, pobudza mięśnie oraz zwiększa elastyczność więzadeł i mięśni, co minimalizuje ryzyko urazów.
Poza tym, troska o kondycję na co dzień, warunkuje sprawność i większą wydolność fizyczną w przyszłości. Jest to o tyle istotne, że wraz z upływem czasu, generują się problemy związane z chorobami stawów, prowadząc do rozwoju artrozy, co często ma związek z wcześniej przebytymi urazami. Brak zainteresowania regularnym uprawianiem sportu czy aktywnością fizyczną w ogóle, z uwagi na omówioną kontuzjogenność, zwiększa zagrożenie przedwczesnego zużycia i uszkodzenia chrząstek stawowych. Choć medycyna regeneracyjna zna i stosuje obecnie skuteczne metody z użyciem kwasu hialuronowego lub osocza bogatopłytkowego, o czym pisaliśmy już przy okazji terapii Orthokine®, nie da się pominąć złotej zasady: lepiej zapobiegać niż leczyć.