Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) – choroba ludzi aktywnych zawodowo

W potocznej opinii reumatyzm uchodzi za dolegliwość ludzi starszych, który jest naturalnym następstwem upływającego czasu i zużycia się stawów, jak w przypadku choroby zwyrodnieniowej. Przypomnijmy jednak, że samo pojęcie reumatyzmu, jako choroby, nie jest do końca precyzyjne, gdyż odnosi się do grupy schorzeń, z których każda jednostka chorobowa odznacza się innym przebiegiem i sposobem leczenia. Z tego względu choroba zwyrodnieniowa stawów nie ma nic wspólnego z reumatoidalnym zapaleniem stawów. RZS to choroba zapalna, która może dotyczyć młodych ludzi. W wyniku braku świadomości społecznej na temat tego zjawiska, niestety nadal zupełnie nie radzimy sobie z tym poglądem i jesteśmy stale przekonani, że pacjent reumatoidalny to osoba w podeszłym wieku.

RZS – stan zapalny to nie zwyrodnienie

Z definicji, biorąc pod uwagę również obraz kliniczny, reumatoidalne zapalenie stawów jest przewlekłą chorobą zapalną o podłożu immunologicznym, obejmującą w swym przebiegu stawy (błonę maziową) i narządy wewnętrzne – tłumaczą specjaliści reumatologii Rex Medica Sport. Proces zapalny, który jest istotą choroby, rozpoczyna się wewnątrz stawu, skutkiem czego następuje degradacja błony maziowej i przylegających struktur wewnątrzstawowych. Początkowe stadia zmian, którym towarzyszy ból, mogą dotyczyć wyłącznie małych stawów np. dłoni czy stóp, z czasem obejmując również coraz większe i stopniowo zaburzając ich ruchomość.

Choroby reumatyczne tj. RZS, zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa (ZZSK) czy toczeń rumieniowaty (TR) są o tyle niebezpieczne, że mogą rozwijać się albo długimi latami, albo wręcz przeciwnie, bardzo szybko, sprzyjając powstawaniu wtórnych zmian zwyrodnieniowych i doprowadzając wskutek zmian pozastawowych do poważnych powikłań nie tylko w układzie ruchu, ale też w narządach wewnętrznych. Atakując płuca, serce, nerki czy wątrobę, choroby te mogą doprowadzić do niepełnosprawności, a nawet inwalidztwa. Dlatego zdaniem ekspertów, ważny jest timing i trafnie postawiona diagnoza tak, aby w porę rozpocząć leczenie.

Kiedy zaczyna boleć staw

Na RZS 3 razy częściej niż mężczyźni zapadają kobiety, a choroba atakuje najczęściej między 3 a 5 dekadą życia. Objawy pojawiają się na tyle wcześnie, że łatwo nam zignorować pierwsze symptomy. Jak zatem rozpoznać RZS i co nas powinno zaniepokoić? Reumatolodzy Rex Medica Sport

zwracają uwagę przede wszystkim na ból oraz sztywność stawów, jakie towarzyszą porannemu wstawaniu, nawet jeśli wieczór skończyliśmy z doskonałym samopoczuciem. Bólom towarzyszy zwykle obrzęk, będący skutkiem rozrostu błony maziowej i nie wykluczone, że czasem również chroniczne zmęczenie oraz stany podgorączkowe, które możemy mylić z grypą. Jakie jeszcze są charakterystyczne objawy RZS?

• stopniowa utrata ruchomości stawu, która może prowadzić do nieodwracalnych zmian w przypadku uszkodzenia jego wewnętrznych struktur i wtórnych zmian zwyrodnieniowych
• deformacje w następstwie długo trwającej choroby
• guzki reumatoidalne jako zmiany pozastawowe, które mogą pojawiać się także na narządach wewnętrznych
• sporo chorób układowych może być następstwem powikłań RZS: miażdżyca, zapaleniu opłucnej z dusznością i bólem w klatce piersiowej, zespół suchości oka wywołany zapaleniem spojówek, przewlekłe infekcje układu moczowego

Kiedy zaczyna boleć staw lub kiedy pojawia się na nim opuchlizna, pacjent musi wiedzieć, że to moment, w którym powinien zgłosić się do specjalisty. Najlepiej, aby był nim reumatolog, który od razu po rozpoznaniu podejmie właściwe leczenie i podejmie wszelkie próby zatrzymania choroby. Czas ma w tym przypadku ogromne znaczenie – wielomiesięczne kolejki do specjalisty mogą bowiem przyczynić się do nieodwracalnych zmian stawów.

Lekarz rozpoznaje RZS – co dalej?

Nie ma jednego określonego badania, które zdiagnozowałoby RZS w 100%. Głównie to współistnienie kilku charakterystycznych objawów staje się podstawą do zlecenia badań laboratoryjnych i obrazowych pod kątem choroby – wyjaśniają specjaliści reumatologii Rex Medica Sport. Podwyższone wskaźniki zapalne, np. OB, białko CRP i zmiany w morfologii krwi mogą dużo powiedzieć lekarzowi o progresie zmian i aktywności choroby. Typowe dla RZS objawy tj. obrzęk tkanek miękkich czy obecność ubytków kostnych, pokaże np. zdjęcie radiologiczne (RTG) zajętych stawów. W zależności od zaawansowania i postępujących zmian, lekarz może zlecić także wykonanie rezonansu magnetycznego i badania USG stawów, najlepiej z oceną przepływu krwi w błonie maziowej, które uwidocznią stan zapalny szybciej niż RTG.

Trzeba pamiętać, że skuteczność terapii oznacza poprawę jakości życia po ustąpieniu objawów oraz utrzymanie sprawności. Leczenie RZS obejmuje metody farmakologiczne z coraz powszechniej stosowanymi lekami biologicznymi oraz niefarmakologiczne z zastosowaniem m. in. ćwiczeń niezbędnych do utrzymania ruchomości w stawie, fizykoterapii i odpowiedniej diety, bogatej w kwasy omega-3. Metody i leki dobiera lekarz, zależnie od stopnia ciężkości choroby, co zwykle ustala za pomocą wskaźnika DAS 28 – rekomendowanego przez Europejską Ligę ds. Zwalczania Reumatyzmu (EULAR), który pozwala określić jej aktywność.

W RZS ważny jest timing!

Początek RZS może być bezobjawowy, trwać miesiącami i podstępnie atakować twoje ciało. Zanim udasz się do reumatologa oraz zanim wdrożysz leczenie może minąć parę miesięcy, w trakcie których choroba zdewastuje tkanki. Dlatego jeśli tylko stwierdzisz u siebie jakikolwiek ból stawów i ich obrzęk, nie zwlekaj z wizytą u lekarza.