Lato kojarzy nam się z odpoczynkiem, opalaniem oraz letnimi aktywności na słońcu. To czas, kiedy wiele godzin spędzamy poza domem, na świeżym powietrzu. Niestety nawet pozornie sympatyczny relaks może skończyć się przegrzaniem głowy i karku, a co za tym idzie dezorientacją, nudnościami i bólem głowy. To może być udar słoneczny, nazywany „letnim zabójcą”. Szczególnie narażone są na niego osoby starsze i dzieci. Z tego artykułu dowiesz się, jak rozpoznać udar słoneczny i jak postępować w przypadku jego wystąpienia.
Czym jest udar słoneczny?
Przebywając w gorących, nieklimatyzowanych i wilgotnych pomieszczeniach można doznać przegrzania organizmu i jest to tak zwany udar cieplny lub porażenie cieplne. Natomiast udar słoneczny jest jego specyficzną odmianą i dotyczy tylko osób, które przegrzały się na skutek długiego przebywania na słońcu. Poprzez nadmierną ekspozycję na promienie słoneczne, które padają na odsłoniętą skórę głowy dochodzi do:
- przekrwienia mózgu i opon mózgowych
- wzrostu temperatury mózgowia o 1,5-2,5°C
- zaburzenia gospodarki elektrolitowej
- zaburzenia mechanizmu termoregulacji
- odwodnienia organizmu
- obrzęku mózgu.
Objawy udaru słonecznego
Udar słoneczny przechodzi się w dwóch fazach. Pierwsza jest stresem cieplnym, kiedy to organizm wytwarza zbyt dużo ciepła. Może to się dziać podczas aktywności fizycznej, ale również w trakcie odpoczynku, np. na plaży. Fazie pierwszej towarzyszy dyskomfort, zmęczenie oraz spadek wydolności organizmu. Temperatura ciała wynosi poniżej 38˚C.
W fazie drugiej temperatura wzrasta nawet do 41˚C (a w rzadkich wypadkach wynosi jeszcze więcej) i można zauważyć obfite pocenie się oraz odwodnienie ciała. Konsekwencją tego są takie objawy jak:
- nudności
- rumieńce na twarzy lub bladość
- niestabilny chód
- bełkotliwa mowa
- mroczki
- majaczenia
- splątania
- intensywny ból głowy
- zawroty głowy
- gorączka
- rozbicie psychiczne
- drgawki
- przyspieszone tętno
- zwiotczenie mięśni
- bardzo sucha skóra
- biegunka
- zaburzenia krzepnięcia
- czasami nawet utrata przytomności.
Jak postępować w przypadku udaru słonecznego?
Ryzyko udaru słonecznego można znacznie zminimalizować, unikając sytuacji, w których doprowadzamy do przegrzania oraz nadmiernego nasłonecznienia organizmu. Nie należy również zapominać o regularnym nawodnieniu. Jest to bardzo ważne zwłaszcza w przypadku osób starszych i dzieci. Warto wiedzieć, że udar słoneczny u dzieci i niemowląt często przypomina objawy sepsy i jest trudny do zdiagnozowania.
A kiedy już dojdzie do udaru słonecznego, należy bezwzględnie i natychmiastowo zaopiekować się osobą, która go doznała. Przede wszystkim trzeba taką osobę odprowadzić lub zanieść do zacienionego miejsca i podawać jej chłodne napoje (bez alkoholu). Osoba chora powinna pozostawać w pozycji siedzącej lub w pozycji bocznej. Można schłodzić jej ciało za pomocą kompresów, kostek lodu lub pod strumieniem wody. Jeżeli stan się pogarsza lub nie dochodzi do żadnej poprawy, należy wezwać pogotowie medyczne. Nie należy podawać leków przeciwgorączkowych, gdyż przegrzanie organizmu jest zupełnie innym stanem niż gorączka, w dodatku leki te mogą w takim wypadku spowodować uszkodzenie wątroby.
Czy udar słoneczny można pomylić z udarem mózgu?
Tak, ponieważ objawy jednego i drugiego udaru są podobne. Obydwie choroby powodują intensywny ból głowy, osłabienie, wymioty, drgawki, zaburzenia świadomości, mowy i chodu. W przypadku wątpliwości powinien rozstrzygnąć je lekarz po przeprowadzeniu wywiadu lekarskiego i badań diagnostycznych, np. rezonansu magnetycznego głowy. Należy przy tym pamiętać, że udar słoneczny jest stosunkową łagodną chorobą, którą szybko można zażegnać, natomiast w przypadku udaru mózgu bardzo ważny jest czas reakcji i podjęcie profesjonalnego leczenia. W Rex Medica dysponujemy najnowocześniejszym sprzętem diagnostycznym do rezonansu magnetycznego oraz krótkimi terminami – wizyty można zarezerwować nawet tego samego dnia.